met Jos de Mul en Karin van Pinxteren
maandag 30 september 2019
Jos de Mul, wereldreiziger in hart en nieren en Karin van Pinxteren, beeldend kunstenaar met reisangst vertellen wat reizen met hen doet. Zij gaan in op denkbeelden over reizen en de verbeelding van de mens onderweg.
Reizen zet alle ‘zintuigen op ramkoers’ maar ‘ík moet het van mezelf’. Zo vat Karin van Pinxteren haar ambivalentie ten aanzien van reizen samen. In de eerste filosofische ontmoeting in Den Haag laat zij in drie vertellingen zien wat zij met reizen doet. Haar reizen worden gevoed door haar professie, de blik van een kunstenaar die niet kan worden uitgezet. Met deze blik betreedt ze ‘de grond van een ander’ en het liefst wil ze afstand houden. Iemand als haar vader liep bijvoorbeeld ‘een erf op alsof het van hem was’. Tijdens een struintocht in Frankrijk wandelde hij een verlaten boerderij binnen. Even later kwam hij triomfantelijk naar buiten met een houten onderbeen in zijn hand. ‘Gevonden! Onder een losse trede van de trap!’ De fantasie van de beeldend kunstenaar is geprikkeld. ‘Wiens verlengstuk was dit geweest?’ Er komen beelden op van een stereotype Fransman met Alpinopet en een ‘lichaam van vlees en hout’. Een persoonlijke cirkel is doorbroken en biedt toegang tot een verbeelde wereld.
‘Now… Bring me that horizon!’ roept Jack Sparrow in Pirates of the Caribbean als weer een nieuw avontuur lokt. Volgens de kunsthistoricus en filosoof zit de reislust van nature in de mens. Prooidieren op? Dan liet de jager/verzamelaar de oude wereld achter zich om ergens anders opnieuw te beginnen. Van handelsreizen, kolonialisme tot pelgrimstochten, de reizende mens is van alle tijden. Maar het gaat wel steeds sneller zegt De Mul. Zijn ‘oma heeft de provincie zelden verlaten’ maar inmiddels woont zijn zoon op Bali. Geen verkeerde keuze overigens, want De Mul gaat graag naar Bali voor familiebezoek. Toch vraagt hij zich af hoe ver dit allemaal kan gaan. Zijn kleinkinderen van amper twaalf jaar hebben inmiddels alle continenten gezien. De belasting voor het milieu is hoog en ook De Mul ontkomt niet aan vlieg- en reisschaamte. Maar gelukkig heeft hij een boek over reizen geschreven zodat de lezer niet hoeft te reizen: ‘ik heb gezondigd voor uw welzijn’ verzekert hij met een glimlach. Voor zijn werk als hoogleraar is reizen met het vliegtuig onvermijdelijk maar een vakantie brengt hij het liefst op de fiets door. Toch gaat dat laatste niet altijd helemaal naar wens. Een fietsreis vanuit Praag naar Nederland viel letterlijk in het water door constante regen, tegenwind en een temperatuur van rond de twee graden. Het was meer ‘karaktervorming’ dan een vakantie en bij het zien van het Hauptbahnhof in Berlijn was de keuze snel gemaakt.
In het verhaal Hoe ik zelf bijna Boeddhist werd: selfie-reflecties van een pelgrim doet De Mul verslag van het Love hotel, aan de rand van Nara (Japan), met Kingsize slaapkamer vol met spiegels, massagestoel en seksspeeltjes. Handig voor klein behuisde Japanners met veel familie in de buurt. Maar ook de wereldreiziger kan hier inchecken. ‘Dit is een tempel, gewijd aan de Canon van de lijfelijke lust. Wij offeren gedienstig,’ leest De Mul vrolijk voor.
Volgens Nietzsche is er ‘nog een andere wereld te ontdekken – en meer dan een! Inschepen, gij filosofen!’ Dat wordt koffers pakken want de escapistische, recreërende, culturele, experimentele en existentiële toerist zit in ons allemaal.
Andermans eigen, het volledige verhaal over het houten onderbeen staat op de blog van Karin van Pinxteren. Op de blog zijn ook de verhalen Bergportret en Een ander dorp is een vreemde wereld terug te lezen.
Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen Jos de Mul. Boom uitgevers Amsterdam, 2019
Over de auteur
Marienelle Andringa studeert in 1998 af op interactieve websites aan de opleiding Informatiedienstverlening en -Management (IDM) aan De Haagse Hogeschool. In 2016 behaalt zij haar MA Engelse Literatuur met een thesis over paranoia en media aan de Universiteit Leiden. Sinds september is zij bibliothecaris van het Alphabetum van Onze Ambassade (voormalige Amerikaanse Ambassade) in Den Haag.