met Clara Bolle
donderdag 28 februari 2019
Sun Ra (1914-1993) – vernoemd naar de Egyptische zonnegod Ra, maar geboren als Herman Poole Blount – was musicus, filosoof en poëet. Al deze beschrijvingen doen hem eigenlijk tekort. Hij was en deed daarnaast nog veel meer dingen die niet of lastig te vangen zijn in termen. Zo gebruikte hij verschillende vormen van kunst om zich te uiten en zijn standpunten duidelijk te maken.
Door middel van muziek, film en poëzie maakte hij duidelijk dat hij van Saturnus kwam en van het Engelen-ras afstamde. Ook verkondigde hij zo zijn panafrikanistische en afro-futuristische opvattingen. Hij stelde dat Egyptenaren zwart waren en het dus mogelijk zwarte mensen waren die aan het begin van onze civilisatie hebben gestaan. Dit alles deed hij met een ‘mantel van mythes’, hij verpakte zijn boodschappen in mythische verhalen die op het eerste gezicht weinig samenhang toonden en die hij soms ter plekke leek te verzinnen. Hij duidde mensen ook wel eens aan als mythes en reflecteerde in de film Space in the place over het verschijnsel mythe.
Naast mythes staat in zijn kunst en denken centraal dat iedereen een eigen plek inneemt in de geschiedenis en dat geschiedenis slechts één perspectief vormt. Op de muur in Nest is een toepasselijke quote van Sun Ra geschilderd: ‘History is only his story […] my story is different from his story, my story is not part of history’. Sun Ra wilde mensen stimuleren zich los te maken van het grote verhaal en zelf een verhaal of wereldbeeld te creëren. Zo zou men zich ook los kunnen maken van de macht die via de geschiedenis wordt opgelegd.
Dat de erfenis van Sun Ra velen inspireert, blijkt onder andere uit de tentoonstelling ‘History is His Story_’ die nu te zien is in Nest. Negen kunstenaars tonen hun werk dat voortborduurt op het gedachtegoed van Sun Ra. Daarnaast is ook de ruimte zelf een symbool van Sun Ra’s gedachtegoed: de vloer is een goud spiegelend zonnevlak. Bij deze kunstenaars speelt de mythe eveneens een centrale rol. Zij zetten de mythe in om hun verhaal te vertellen.
Hoewel Sun Ra’s gedachtegoed redelijk futuristisch is, is het anderzijds ook op iedereen van toepassing. We maken immers allemaal onderdeel uit van de geschiedenis. Filosoof Clara Bolle laat aan de hand van Homerus’ welbekende mythe Odysseus zien dat mythes nog steeds een belangrijke functie vervullen. Iedereen is onderweg, zowel door tijd als door ruimte. Onze dromen, herinneringen, emoties en de verhalen die we vertellen, stellen ons hiertoe in staat. Denk bijvoorbeeld aan nostalgie of heimwee. Deze twee vormen van verlangen stellen iemand in staat terug te reizen naar een andere tijd of naar de eigen woning. Aan de hand van de verhalen die we vertellen over onszelf, geven we onze identiteit vorm. Kortom, net als Sun Ra toont Clara Bolle dat mythes voor iedereen een rol kunnen spelen in het vorm geven van je eigen verhaal en identiteit.
> Clara Bolle zette haar lezing integraal op haar website: History is His Story. Over de verhalen die we vertellen en de zoektocht naar thuis.
Over de auteur
Rosanne Bassie studeert Wijsbegeerte (continentale filosofie) en Rechtsgeleerdheid (staats- en bestuursrecht) in Rotterdam. Daarnaast is ze als vrijwilliger actief bij Stichting Filosofie in Den Haag.