zaterdag 13 april 2019
Het was inmiddels de vierde editie van de Haagse Nacht van de Filosofie en het was druk. De bezoekers waren verdeeld over de ruimtes van Nest en Zaal 3 en het was nog steeds druk. Vol bij de boekentafel van De Vries Van Stockum, vol bij de bar, vol bij de filosofen die hun werk signeerden, zelfs vol bij de toiletten.
De Maand van de Filosofie is het jaarlijkse moment om filosofen in het wild (en soms enigszins verwilderd) tegen te komen. Dit jaar is het extra bijzonder omdat we een nieuwe Denker des Vaderlands hebben, Daan Roovers. Zij mocht de Haagse Nacht aftrappen met een voordracht in Zaal 3. De deuren moesten op gegeven moment dicht en mensen mochten niet meer naar binnen. Had ik al gezegd dat het druk was?
De grote interesse voor het filosofische denken kwam op gevarieerde wijze aan bod. Natuurlijk, als de harde kern de lezingen en voordrachten. Daan Roovers die pleit voor een grotere betrokkenheid van burgers bij de politiek, niet als klap- of stemvee maar als deelnemer. En direct daarna politiek filosoof Gijs van Oenen die argumenteert dat die betrokkenheid nogal overgewaardeerd is. Het volk weet niet wat het zelf wil, waardoor directe democratie eindigt in eindeloos gestuntel. Directe aanleiding voor discussie aan de bar na de lezingen.
Geen zin in passief luisteren maar juist zelf meedenken? Sebastiaan den Uijl en Mariette Visbach leidden twee keer een klein filosofisch café in een zacht verlichte kamer met een tweepersoonsbed (was dit echt iemands kamer of een kunstinstallatie?) en een aantal stoelen voor de deelnemers. Wat betekent het om sorry te zeggen? Deze tamelijk eenvoudige vraag kronkelde door het gesprek heen naar interessante observaties over berouw, sociale codes, ruimte claimen of juist afstaan aan de ander en hoe moeilijk het is om je gedrag te veranderen.
Nog persoonlijker en kleiner? Voor ik het wist zat ik in de praktijk van filosofisch practicus Ariane van Heijningen (Bureau Denkplaats). Of ik met een vraag rondliep? Ja, genoeg. Maar omdat ik wist dat het bij de filosofisch practicus niet zozeer gaat om antwoorden maar om het vragen had ik al wat vragen de revue laten passeren. Ik twijfelde als vader van twee kinderen of ik er wel genoeg ben voor mijn koters. Binnen 25 minuten gingen we van vraag naar vraag, soms persoonlijk (Ben ik een goede vader?), soms algemeen (Is ervaring alleen genoeg om een situatie goed in te kunnen schatten?). Aan het einde stuurde Ariane mij de rest van de avond in met de vraag, ‘Wanneer is een beroep op mij gerechtvaardigd?’
Daarna weer bij de bar in gesprek met Daan en Gijs: wat moet er nu gebeuren, participatie in de politiek stimuleren of de algoritmes verbeteren die ons helpen bij het stemmen? En weer door naar de filosofische interviews door Eveline Groot en de wijsgerige hiphop en woordensalvo van KASSETT. Tussendoor nog een initiatief dat mij als filosofiedocent in het voortgezet onderwijs bijzonder aan het hart ligt, de Jonge Denkers des Vaderlands. We hebben meer jongeren nodig die hun eigen wijsheid onbevangen in de publieke ruimte durven te slingeren.
Tijdens de Rotterdamse Nacht van de Filosofie moest ik zelf op het podium. Wat fijn om gewoon rond te kunnen darren op de Haagse Nacht en te genieten van andere mensen die genieten. Volgend jaar weer voor de vijfde!
Over de auteur
Dennis de Gruijter is filosoof, auteur van ‘Solidariteit van de Schok’ en freelance Socratisch Onderwijzer bij Doen Door Denken. Hij schrijft over fenomenologie en politiek en onderzoekt het verband tussen deliberatieve democratie en bezieling.
www.doendoordenken.nl