Filosofische ontmoeting met Germaine de Staël door Eveline Groot

---

---

Deze keer is Eveline Groot te gast. In april 2026 zal zij promoveren op het gedachtegoed van filosoof en salonnière Germaine de Staël. Anno nu doet haar naam geen belletjes rinkelen maar dat is niet terecht volgens Groot. Hoewel ze als vrouw niet tot de canon van de filosofie behoort, was ze in haar tijd een van de beroemdste vrouwelijke filosofen: de vrouw die Kant’s filosofie ontsloot voor het Engels- en Franstalige publiek; de filosoof die een geheel unieke visie ontwikkelde op onze menselijke psyche, de rol van literatuur en het idee van vrijheid; de vrouw die men vandaag de dag de moeder van het liberalisme noemt; maar ook de feministische voormoeder die pleitte voor een moreel burgerschap gebaseerd op empathie.

Daarnaast was De Staël ook Napoleon Bonaparte’s grootste opponent. Als diplomatiek en intellectueel strateeg was ze vastbesloten was om het autocratische bewind van Napoleon Bonaparte ten val te brengen. De Staël, die leefde ten tijde van de Franse Revolutie, zag hoe het geweldige emanciperende potentieel van de revolutie afstompte: bruut bloedvergieten kwam voor vrijheid, gelijkheid en broederschap in de plaats. In het machtsvacuüm dat ontstond, trok uiteindelijk de ‘sterke’ leider Napoleon alle macht naar zich toe.

In haar filosofisch werk onderzoekt De Staël hoe dit heeft kunnen gebeuren. Wat is de aard van de mens? Hoe worden we politiek beïnvloed en gevormd? Hoe kunnen we authentiek en autonoom denken, oordelen en handelen? En hoe kunnen we uiteindelijk een maatschappij vormgeven waarin ieder individu zoveel mogelijk tot zijn recht kan komen? Kortom, hoe bereiken we daadwerkelijk vrijheid, gelijkheid en broeder- en zusterschap? Haar antwoorden leveren een wervelende filosofie op die in de 21^e eeuw niets aan urgentie en kracht inboet.

Bio

Eveline Groot studeerde filosofie, klassieke taal en cultuur en religiestudies aan de Universiteit van Amsterdam en de University of Edinburgh. In april 2026 verdedigt zij haar proefschrift over het verlichte en romantische mensbeeld van Germaine de Staël (1766–1817) aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, waar zij momenteel als onderzoeker werkt. Buiten de academie werkt zij als moderator en interviewer in de publieksfilosofie.