Filosofisch gesprek en een voorstelling
zondag 30 november 2025
In de voorstelling Knooppunt komen vele verschillende soorten talen bij elkaar. Gesproken taal is er één van, maar er is ook livemuziek, zang, dans. En knopen in touwen.
De voorstelling valt in twee delen uiteen: de eigenlijke voorstelling, en voorafgaand een filosofisch gesprek met MC Kassett-lid en filosoof Gerko Tempelman. In dat gesprek, dat tijdens de tournee op verschillende plekken ook zal worden gehouden, neemt Tempelman het publiek stapsgewijs en via een handvol vragen mee in de kwestie die ten grondslag ligt aan het artistieke proces voor Knooppunt: hoe wij mensen onze identiteit definiëren, wordt grotendeels bepaald door het verhaal dat we over onszelf vertellen. Maar wie zijn we buiten dat talige construct eigenlijk?
Zet muziek aan, beweeg erop: dat ben jij, zonder woorden. Bij sommige mensen valt de taal in de loop van hun leven weg; toch zit wie ze zijn nog in wat hun spieren zich herinneren. De toetsen van een piano ontlokken soms nog altijd de juiste grepen aan iemands handen.
Tempelman stapt weg van het decor en even staat het daar in het licht, op zichzelf. Scenograaf Lucas Kramer zette drie hoge, rechthoekige houten frames neer, achter elkaar opgesteld, iets kleiner achteraan en hoger vooraan. Uit elk frame hangt een gordijn van tientallen touwen naar beneden: dikke gedraaide kabeltouwen in blauw, rafelige sisal, gekleurd gevlochten touw dat je ook in de klimhal ziet, en van alles daar tussenin. Elk touw is verschillende keren op verschillende manieren geknoopt. Lussen als kleine vissen, platte knopen, knopen in de vorm van het cijfer acht. Wat vertelt het?
Vier vrouwen komen op en stellen zich op tussen en achter de frames met touwen. Musicus Cesi Nolten, zangeres en actrice Oukje den Hollander en danseressen Éryn Nieuwint en Tessa Wouters. En terwijl Den Hollander in taal het verhaal vertelt van een vrouw op de fiets op een kruispunt stuwt Nolten dat verhaal op met haar elektronische instrumentarium, en golven de danserslichamen zich een weg tussen de touwen. Al hun talen samen creëren een compact, meervoudig vervlochten verhaal.
Een potje memory met haar kind triggert een herinnering bij de vertelster, een knooppunt in haar geschiedenis. Ze werd ooit op haar fiets wonderbaarlijk hoog opgetild door de wind. Ze leerde ooit over de knopentaal Quipu waarmee de Inca’s en nog oudere volken hun administratie bijhielden en verhalen doorgaven. Als Den Hollander, omdat de vrouw niets meer wil vergeten, bezwerend de nummerplaten van auto’s begint te zingen, opent zich een prachtige nieuwe kant van haar personage.
De elementen die het verhaal vertellen, wedijveren lichtjes met elkaar. Soms valt de mooi opgebouwde tekst (geschreven door Frank Siera) net achter de muziek, of onttrekt de dans de knopentaal aan het zicht of andersom. Dat had wat mij betreft nog wat scherper gemogen. Het zijn keuzes die ons kijkers aanzetten om de identiteit van de vrouw te vinden, buiten haar woorden om. En dat is moeilijk voor de mens in deze door storytelling gedreven tijd.
Bron: Theaterkrant juni 2025, door Wendy Lubberding